Nỗi đau mang tên Vàng

Quyết định nhập khẩu là liều thuốc an thần cho thị trường đang trong cơn hoảng loạn. Nhưng liều thuốc đó quả khó nuốt khi Việt Nam sẽ phải chịu lỗ hàng chục triệu đôla để nhập lại số vàng ồ ạt xuất đi dưới dạng trang sức trá hình mấy tháng trước.

Nhiều người không biết gì về vàng cũng bị cuốn vào cơn loạn giá ngày 8 và 9/8.
Nhiều người không biết gì về vàng cũng bị cuốn vào cơn loạn giá ngày 8 và 9/8.

Cơn "điên" đẩy giá vàng tăng gần 5 triệu đồng một lượng sau hai ngày qua gần như lặp lại kịch bản của tháng 11/2009 và tháng 10/2010. Từ chỗ nhích dần, nhích dần theo thế giới, giá vàng miếng SJC - thương hiệu đang chiếm hơn 90% thị phần trong nước, bỗng chốc tăng với biên độ hàng triệu đồng trong một ngày và chỉ kết thúc khi có tuyên bố chính thức của Ngân hàng Nhà nước về việc cho phép nhập vàng để tăng nguồn cung.

Nhưng, có một điểm khác quan trọng, đó là đất nước và con người Việt Nam, vốn đang oằn mình với những khó khăn nội tại của nền kinh tế, lại phải gánh thêm thua thiệt bởi cái thứ chỉ để cất giấu của nả chứ không thể đẽo ra mà ăn hằng ngày.

Diễn biến thế giới là nguyên nhân đầu tiên châm ngòi cho đợt sốt giá vàng trong nước. Khi thông tin đầu tiên về nguy cơ Mỹ vỡ nợ phát đi vào tuần đầu tháng 4, giá vàng thế giới vẫn quanh quẩn dưới 1.480 USD một ounce, và vàng SJC của Việt Nam ngấp nghé 37 triệu đồng một lượng. Phải mất hơn một tháng, giá vàng thế giới mới lên 1.540 USD một ounce, và vàng SJC vượt qua 38 triệu đồng.
Diễn biến giá vàng thế giới từ đầu tháng 4, khi Chính phủ Mỹ đề xuất nâng giới hạn nợ công nhằm tránh nguy cơ vỡ nợ.
Diễn biến giá vàng thế giới từ đầu tháng 4, khi Chính phủ Mỹ đề xuất nâng giới hạn nợ công nhằm tránh nguy cơ vỡ nợ.

Thị trường vẫn đủng đỉnh nhích từng bước cho tới giữa tháng 7, khi mâu thuẫn nội bộ nước Mỹ trở nên tồi tệ hơn trước hạn chót vỡ nợ. Khi các nghị sĩ hai đảng Cộng hòa và Dân chủ mải lo phô diễn quan điểm chính trị của mình, cũng là lúc giá vàng thế giới tăng mạnh và dồn dập hơn trước. Mốc cản 1.600 USD một ounce dễ dàng bị vượt qua trong ngày 18/7, còn tại Việt Nam, giá vàng SJC bắt đầu cản mốc 40 triệu đồng vào ngày 27/7, 3 ngày trước phiên bỏ phiếu mang tính lịch sử tại Quốc hội Mỹ để nâng giới hạn nợ công.

Tổng thống Barack Obama cuối cùng cũng giành được sự đồng thuận của hai đảng và Hạ viện chính thức thông qua dự luật nâng giới hạn nợ công hôm 1/8, cho phép Chính phủ Mỹ vay mượn thêm 2.400 tỷ USD so với giới hạn cũ là 14.300 tỷ USD.

Tuy nhiên, vào đúng ngày ông Obama ký duyệt đạo luật, giá vàng thế giới không những không đi xuống mà còn tăng tốc mạnh mẽ hơn, cho thấy mối lo của giới đầu tư không chỉ là câu chuyện nâng giới hạn nợ, mà là sự bất ổn của nền kinh tế lớn nhất thế giới khi các đảng phái ganh đua nhau trước kỳ bầu cử. Trong ngày 2/8, giá vàng thế giới vượt 1.650 USD một ounce. Bước sang 3/8, giá vàng SJC tăng gần 1 triệu đồng lên 41 triệu đồng một lượng và bắt đầu bỏ xa giá thế giới sau nhiều tháng rẻ hơn.

Việc hãng xếp hạng Standard & Poor's tước điểm ưu AAA của Mỹ vào ngày cuối tuần trước lại giáng thêm một đòn vào tâm lý đã quá bi quan của giới đầu tư, và sớm vẽ ra cảnh hỗn loạn của thị trường tài chính toàn cầu đầu tuần này. Sau hai ngày, hàng nghìn tỷ đôla đã bốc hơi khỏi thị trường chứng khoán thế giới, các chỉ số rớt điểm hàng loạt. Giới đầu tư ồ ạt chọn vàng là nơi trú ẩn an toàn trước "siêu bão" tài chính. Giá vàng thế giới chỉ sau hai ngày đầu tuần đã tăng hơn 130 USD, chạm kỷ lục gần 1.780 USD trong ngày 9/8.

Giới chuyên gia nhìn nhận, giá vàng thế giới thời gian qua tăng nóng ngoài mối lo về sức khỏe nền kinh tế Mỹ cũng như khủng hoảng nợ công châu Âu, còn có bàn tay thao túng của các quỹ đầu tư. Đặt cược vào khả năng khủng hoảng nợ công châu Âu chưa thể giải quyết và kinh tế Mỹ sẽ còn nhiều rối ren trước kỳ bầu cử tháng 11 năm sau, nhiều tháng qua, các quỹ đầu tư đã tháo chạy khỏi đồng đôla Mỹ và euro để tìm đến những đồng tiền được cho là an toàn hơn như đôla Australia, real Brazil hay yen Nhật. Và đến khi Australia, Brazil hay Nhật Bản không đủ sức hấp thu hết, dòng vốn nóng này đổ dồn vào vàng với động thái ào ạt đánh lên của giới đầu cơ.

Tuy nhiên, những vấn đề nội tại nền kinh tế Việt Nam mới là tác nhân quan trọng nhất khiến giá vàng trong nước lên cơn điên loạn hai ngày qua.
Diễn biến giá vàng SJC.
Từ tháng 4 đến 9/8, giá vàng SJC đã tăng gần 10 triệu đồng một lượng.

Đóng cửa tuần trước, vàng SJC mới giao dịch ở 41,7-41,8 triệu đồng một lượng. Nhưng chỉ sau một tiếng đầu ngày 8/8, giá đã vọt qua mốc 44 triệu đồng. Nếu như sáng 8/8, chỉ có người Hà Nội đội mưa đi mua vàng thì đến sáng 9/8, cơn hoảng loạn đã lan tới TP HCM.

Và ngay cả khi giá vàng SJC lên 46,3 triệu đồng một lượng, đắt hơn thế giới gần 2 triệu đồng, người ta vẫn bảo nhau rút tiền tiết kiệm để mua.

Các doanh nghiệp có uy tín và ngay cả Ngân hàng Nhà nước đều khẳng định các thế lực đầu cơ đã thao túng đẩy giá tăng nhanh hơn thế giới. Số đông các nhà đầu tư nhỏ lẻ, mà chủ yếu là các bà nội trợ, các cụ về hưu và dân văn phòng lương ba cọc ba đồng, đều tin giá vàng còn lên cao hơn theo diễn biến thế giới và lạm phát tăng cao trong nước. Tranh thủ tâm lý kỳ vọng này, giới đầu cơ đã dùng kỹ thuật bẫy giá để kích thích nhu cầu mua gom, đồng thời tạo dư địa lợi nhuận khổng lồ khi nhập vàng theo đường tiểu ngạch.

Những bất cập trong cơ chế điều hành xuất nhập khẩu vàng là nguyên nhân sâu xa khiến các thế lực đầu cơ được dịp hoành hành hai ngày qua. Trong khi nhập khẩu bị hạn chế bởi cơ chế hạn ngạch khắt khe một năm cấp đôi lần thì cửa xuất khẩu lại gần như bỏ ngỏ. Về mặt hình thức, vàng nguyên liệu bị cấm xuất khẩu, nhưng doanh nghiệp vẫn có thể xuất nữ trang trá hình và hưởng thuế suất 0%.

Thành tích xuất khẩu 30 tấn vàng để thu về hơn 1,2 tỷ USD trong gần 7 tháng đầu năm và giúp làm đẹp cán cân thương mại, giờ đây không chỉ khiến thị trường khan hiếm nguồn cung, mà còn có thể làm thất thoát hàng chục triệu đôla khi Nhà nước phải cho nhập khẩu trở lại để bình ổn thị trường.

Theo tính toán của ông Trần Thanh Hải, Tổng giám đốc Công ty Đầu tư và Kinh doanh vàng Việt Nam, nếu nhập 5 tấn vàng về ngay lúc này, khoản lỗ dự tính là 20 triệu đôla. Và để nhập lại toàn bộ 30 tấn đã xuất đi, thiệt hại lớn hơn thế 6 lần.

Trong canh bạc này, giành phần thắng lớn nhất chính là những tổ chức quốc tế đã âm thầm thu gom nữ trang chất lượng cao của Việt Nam, để giờ đây đang nấu lại thành vàng nguyên liệu bán cho các nước.

Doanh nghiệp kinh doanh vàng Việt Nam cũng được lợi một phần, nhưng họ chua chát thừa nhận chỉ được lãi vài chục nghìn đồng mỗi lượng để rồi tự biến mình thành công cụ thu gom cho các đầu mối xuất khẩu.

Số ít người dân cũng được lợi khi mua vàng giá thấp rồi đón được sóng để bán với giá cao. Nhưng cũng có nhiều người không am hiểu thị trường, đầu tư theo đám đông để rồi trở thành nạn nhân của việc mua đắt bán rẻ.

Các tổ chức, cá nhân từng vay mượn bằng vàng giờ phải đau đớn cắt lỗ ở giá cao là những người đầu tiên chịu thiệt thòi.

Nhưng chịu thiệt lớn nhất chính là Nhà nước. Hàng chục triệu đôla thua thiệt vì xuất giá rẻ rồi nhập lại với giá cao trong khi cả thế giới đang tích cực thu gom vàng chỉ là một phần trong sự mất mát đó.

Những ngày tới đây, nếu giá vẫn còn căng thẳng, Ngân hàng Nhà nước sẽ chính thức cấp quota nhập khẩu cho doanh nghiệp. Và trong hàng tấn vàng nhập về này, có thể có cả những chiếc kiềng cổ, những con trâu mỹ nghệ đã được các doanh nghiệp Việt Nam xuất đi trong 7 tháng vừa qua.

Song Linh
Nguồn:
http://vnexpress.net/gl/kinh-doanh/2011/08/noi-dau-mang-ten-vang/

Chuyện giao dịch nội gián ở Mỹ

http://cafef.vn/20110325082919927CA40/galleon-vu-giao-dich-noi-gian-lam-rung-chuyen-pho-wall.chn

Bài viết thú vị: 10 cây bút kinh tế quyền lực nhất nước Mỹ

http://cafef.vn/20110323042640326CA40/10-cay-but-kinh-te-quyen-luc-nhat-nuoc-my.chn

Sàn giao dịch kỳ hạn đến CK phái sinh

Từ từ ngấm mấy món này. Sớm muộn chứng khoán cũng có thôi. How long?


Chứng khoán phái sinh là gì?

Cơn ác mộng Chernobyl xảy ra như thế nào?

Vụ tai nạn ngày 26/4/1986 tại nhà máy điện Chernobyl đã gây ra thảm hoạ hạt nhân tồi tệ nhất trong lịch sử thế giới. Sai lầm trong thiết kế và điều khiển tạo thành vụ nổ mạnh đến mức thổi bay cả phần nóc nặng nghìn tấn của lò phản ứng số 4, phát tán vô số chất phóng xạ vào môi trường sống.

Con số thiệt hại về nhân mạng trong thảm họa cho đến nay vẫn còn là điều gây tranh cãi. Đây là tai nạn nghiêm trọng hơn nhiều so với sự cố tại nhà máy hạt nhân tại Three Mile Island của Mỹ năm 1979, từng làm một số chất phóng xạ rò rỉ.

Báo cáo năm 2005 của Chernobyl Forum - tổ chức được thành lập bởi Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), Liên Hợp Quốc và chính phủ các nước Belarus, Nga, Ukraina - kết luận rằng, khoảng 50 người chủ yếu là công nhân trong nhà máy đã chết do phơi nhiễm phóng xạ.

Họ ước tính 4.000 người khác có thể cũng chết sau đó do nhiễm phóng xạ. Tuy nhiên, tổ chức Hoà bình Xanh cho rằng, con số này cao hơn nhiều và lên đến 93.000 người. Trong khi đó, theo số liệu chính thức chỉ có 31 nạn nhân thiệt mạng tức thì sau tiếng nổ.

Một khối bê tông cốt thép trông như một chiếc quan tài khổng lồ vội vàng được xây lên, để lấp chiếc lò phản ứng bị nổ. Nhưng nó đang suy yếu theo thời gian và dự kiến sẽ phải thay thế vào năm 2007. Nhưng trước khi nó được xây chất phóng xạ đã kịp lan từ Ukraina sang nước láng giềng Belarus và nhiều nơi khác ở châu Âu.

Nhà máy điện hạt nhân Chernobyl vẫn tiếp tục sản xuất điện thêm 14 năm sau thảm hoạ và chỉ đóng cửa hoàn toàn vào năm 2000 do sức ép của quốc tế. Một vùng cách ly có bán kính 30 km được thiết lập quanh Chernobyl và đây là một trong những điểm nhiễm phóng xạ đậm đặc nhất trên hành tinh hiện nay.
Cỗ quan tài bê tông che phủ lò phản ứng số 4 ở Chernobyl hiện nay (BBC).
Cỗ quan tài bê tông che phủ lò phản ứng số 4 ở Chernobyl hiện nay (BBC).

Ngày định mệnh

Một trong 4 lò phản ứng tại nhà máy Chernobyl, cách Kiev 110 km, phát nổ lúc 01h23' giờ địa phương, ngày thứ bảy 26/4/1986. Chỉ hai ngày sau, bụi phóng xạ được phát hiện tận Thuỵ Điển, Na Uy và Phần Lan, cách đó hơn 1.600 km.

Riêng tại Thuỵ Điển, sự tăng đột biến của mức độ phóng xạ đủ lớn đến mức cho ban bố tình trạng báo động. Lúc đầu nước này tưởng rằng đã xảy ra tai nạn tại một trong những lò phản ứng của họ bên bờ biển Baltic. Lệnh di tản 600 công nhân tại đây được phát ra, trước khi các chuyên gia phát hiện nguồn chất phóng xạ đến từ Liên Xô.

Dù vậy, Liên Xô vẫn bưng bít không chịu công nhận xảy ra sự cố tại Chernobyl. Mãi tới 9h tối ngày 28/4, sau khi bị Thuỵ Điển gây sức ép dữ dội Matxcơva mới chịu ra một tuyên bố vỏn vẹn có 5 câu đề cập đến thảm hoạ trên:

"Một tai nạn đã xảy ra tại nhà máy điện hạt nhân Chernobyl. Một trong các lò phản ứng bị hư hại. Các biện pháp đang được thực hiện để giải quyết hậu quả. Những nạn nhân đang được cứu trợ. Chính phủ thành lập một uỷ ban về tai nạn này".

Từ "hư hại" không phản ánh đúng sự thật về việc một lõi lò phản ứng hạt nhân đang tan chảy, phát tán vô số chất phóng xạ vào khí quyển. Theo các chuyên gia ước tính, lượng phóng xạ từ vụ nổ Chernobyl cao gấp hàng trăm lần hai quả bom nguyên tử do Mỹ ném xuống Nhật Bản năm 1945.

Không gì đen tối hơn số phận người dân sống ở Pripyat, thành phố dành cho các nhân viên nhà máy cùng gia đình cách lò phản ứng 2 km. Cuộc sống tại đây vẫn diễn ra bình thường sau vụ nổ. Hầu hết người dân đều vô tư ra ngoài vào sáng hôm đó để "hưởng" kiểu thời tiết ấm áp khác thường. Có 16 đám cưới vẫn diễn ra vui vẻ trong ngày cuối tuần 26/4/1986.

Thành phố Pripyat chỉ nhận lệnh sơ tán sau khi vụ nổ đã xảy ra được 36 giờ. Trong khi đó, các ngôi làng lân cận phải vài ngày sau mới được di tản xong. Còn tại thủ đô Kiev cách đó hơn 100 km, người dân vẫn nô nức đón chờ cuộc diễu hành nhân ngày Quốc tế lao động mà hoàn toàn không ý thức gì về lượng phóng xạ khổng lồ đang ụp lên đầu họ.

Thổi phồng thông tin

Phải hai tuần sau vụ nổ tại nhà máy Chernobyl, chính quyền Liên Xô mới chính thức thừa nhận về một thảm hoạ hạt nhân đang tồn tại ở Ukraina. Sự bưng bít thông tin dẫn đến sự hoang mang của người dân khi người ta bắt đầu biết được một vài điều. Lúc đó xuất hiện căn bệnh tâm lý sợ nhiễm phóng xạ radiophobia ở Ukraina.

Hơn nữa, thông tin thiếu chính xác cũng gây ra sự thổi phồng và nhầm lẫn trong giới truyền thông của phương tây. Hãng thông tấn UPI trích một nguồn tin ở Kiev cho biết, có tới 2.000 người thiệt mạng ngay lập tức trong vụ nổ và con số này đã xuất hiện trên rất nhiều trang nhất các báo lớn.

Giới chức Mỹ cũng đưa ra những thông tin sai lầm dựa vào các bức ảnh chụp từ vệ tinh. Một nguồn tin Lầu Năm Góc tiết lộ với kênh truyền hình Mỹ NBC hôm 29/4/1986 rằng, con số 2.000 người chết "có vẻ đúng vì có 4.000 người làm việc tại nhà máy Chernobyl".
Dự án tương lai nhằm cách ly lò phản ứng bị nổ với môi trường (BBC).
Dự án tương lai nhằm cách ly lò phản ứng bị nổ với môi trường (BBC).

Những người anh hùng

Tới những ngày đầu của tháng 5/1986, các nhóm trực tiếp giải quyết hậu quả vụ nổ đưa ra cảnh báo về lượng phóng xạ bị rò rỉ bắt đầu tăng trở lại. Họ lo ngại lõi lò phản ứng bị tan chảy sẽ thiêu đốt cả hệ thống nền móng và làm nó bị sập, đồng thời khiến số nhiên liệu hạt nhân bên trong bị nổ lần nữa.

Các chuyên gia lo sợ vụ nổ thứ hai này sẽ còn lớn hơn nhiều so với vụ đầu tiên. Từ đó lõi lò phản ứng sẽ tiếp tục chìm sâu xuống lòng đất, có thể gây ô nhiễm cả nguồn nước sạch cung cấp cho thủ đô Kiev, nơi đang có 2,5 triệu dân sinh sống.

Bất chấp cái chết nhìn thấy rõ vì lượng phóng xạ cực mạnh, những người tham gia khắc phục hậu quả tại lò phản ứng số 4 vẫn dũng cảm lao vào cuộc. Họ là những người dập tắt ngọn lửa, bơm nước vào lò phản ứng và làm sạch nó bằng nitơ lỏng.

Dũng cảm không kém là những người thả cát và chì từ trực thăng vào lò phản ứng, lặn xuống hồ nước bên dưới để mở cửa cống, hoặc đào dưới chân móng lò phản ứng để lắp đặt một hệ thống ống dẫn. Hàng nghìn con người dành cả mùa hè năm 1986 để dựng lên cỗ quan tài bằng bê tông bịt kín lò phản ứng cũng xứng đáng được vinh danh vì lòng dũng cảm.

Điều đáng nói là rất nhiều công nhân tham gia khắc phục hậu quả tại Chernobyl đều trong tình trạng bị phơi nhiễm chất phóng xạ. Những người này, gồm nhiều tình nguyện viên, không hề được trang bị thiết bị đo phóng xạ tại nơi mình làm việc để ý thức được môi trường ở đó nguy hiểm như thế nào.

Trước nguy cơ đe doạ sự sống trên quy mộ rộng lớn như vậy, chính quyền Liên Xô đã huy động gần như toàn bộ sức người, sức của và trí tuệ đến Chernobyl để ứng cứu. Hơn 600 nghìn người được tập trung đến đây để tham gia chiến dịch dọn chất độc phóng xạ.

Sai lầm chết người

Nhiều năm sau thảm hoạ người ta mới biết rằng, không hề có biện pháp nào trong nỗ lực ngăn chặn sự tan chảy của lõi lò phản ứng sau vụ nổ thực sự có hiệu quả . Hầu hết số vật liệu thả từ trực thăng xuống đều đi trệch mục tiêu. Trong khi đó, chiến dịch dùng nitơ lỏng cũng được ngừng lại ngay sau khi mở màn.

May mắn là đã không xảy ra một vụ nổ lớn thứ hai như nhiều chuyên gia lo ngại. Thay vào đó là việc hình thành nên một khối đá bọt tại lò phản ứng. Số nhiên liệu hạt nhân còn lại đã chảy vào những khoang trống bên dưới lò phản ứng và hoá cứng tại đây.

Nhưng hiện còn 160 tấn chất phóng xạ vẫn đang nằm trong lòng đất Chernobyl và không ai dám chắc quả bom hẹn giờ ấy có phát nổ hay không hoặc sẽ phát nổ vào lúc nào.

Việc đầu tiên sau khi những nguy hiểm tức thì đã qua là việc truy tìm nguyên nhân tai nạn. Nhiều chuyên gia đồng ý với nhau rằng, sai sót của con người chính là nguyên nhân dẫn tới thảm hoạ. Đó là thiết kế không chính xác trong hệ thống làm mát của lò phản ứng và dẫn đến vụ nổ phá huỷ lò.

Những sai lầm nghiêm trọng của các nhân viên điều hành nhà máy cũng là tác nhân dẫn đến tai nạn. Họ đã vi phạm các nguyên tắc an toàn sản xuất và thực hiện một số động tác không được phép trong quá trình thử nghiệm thiết bị điện tại lò phản ứng số 4.

Hậu quả của thảm hoạ Chernobyl có thể hình dung qua thực tế rằng, thế hệ gây ra tai nạn này không thể tự mình giải quyết tận gốc được. Họ chỉ đủ sức kìm chế những tác hại và chờ thế hệ mai sau có cách giải quyết dứt điểm.

Đình Chính (theo BBC)

Khi các báo "choảng nhau chan chát"

Cùng một ngày ra báo, trong khi hàng hoạt các tờ báo lớn đưa tin* Trung Quốc yêu cầu các nhà sản xuất phim và chương trình truyền hình hạn chế hình ảnh hút thuốc trên màn ảnh, thì một "cơ quan ngôn luận" của ngành công nghiệp - báo Công Thương lại vẫn "bổn cũ soạn lại": "Công ty thuốc lá khẳng định uy tín, thương hiệu".

Trống đánh xuôi, kèn thổi ngược

Điều dễ hiểu là "báo nhà" thường tập trung phản ánh các vấn đề của ngành, cập nhật các tin tức sâu, phục vụ cho đối tượng đặc trưng của ngành đó. Nhưng trước khi là một tờ báo ngành, đó đã phải là một tờ báo, nghĩa là phải đảm bảo tính khách quan tối thiểu.

Hàng ngày, độc giả vẫn thu thập được ở đâu đó những bài viết (trích dẫn hàng loạt thông tin khoa học không thể nghi ngờ) cảnh báo tác hại ghê gớm của thuốc lá đối với sức khỏe con người, gây tổn thất cho nền kinh tế. Trong khi đó, báo ngành vẫn ung dung ca ngợi một công ty thuốc lá: "Năm 2010, việc thực hiện chính sách chất lượng đã đạt kết quả tốt, chất lượng quản lý, chất lượng sản phẩm được nâng cao, uy tín, thương hiệu của công ty ngày càng được khẳng định trên thị trường trong nước và nước ngoài". (Báo công thương ngày 15/2/2011).

Thực tế, tìm trên các tờ báo kiểu này có không ít những bài ca ngợi thành tựu trong ngành, các doanh nghiệp làm ăn phát đạt, hay thậm chí tô hồng các "gương điển hình", chưa nói đến chuyện "làm một, biểu dương mười". Nhưng "lờ" đi các quy định pháp luật và các điều khoản cam kết quốc tế, để "trống đánh xuôi kèn thổi ngược" là điều chẳng dễ lọt qua mắt độc giả.

Theo công ước khung về Kiểm soát thuốc lá của tổ chức Y tế thế giới mà Việt Nam đã cam kết tham gia từ năm 2004, khuyến cáo luật "cấm triệt để quảng cáo và xúc tiến thương mại cho nhãn hiệu thuốc lá và tất cả các hình thức quảng bá thương hiệu".

Quy định 1315QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ Về việc phê duyệt Kế hoạch thực hiện Công ước khung về kiểm soát thuốc lá, trong mục "Các biện pháp về quảng cáo, khuyến mãi và tài trợ thuốc lá" cũng nêu rõ: "Thực hiện nghiêm quy định cấm mọi hình thức tài trợ trực tiếp hoặc gián tiếp của các đơn vị sản xuất, kinh doanh các sản phẩm thuốc lá cho các hoạt động hoặc các tổ chức, cá nhân với mục đích quảng cáo các sản phẩm thuốc lá hoặc tên tuổi hình ảnh các công ty thuốc lá".

Ảnh chụp bài viết trên báo Công thương số ra ngày 15/02/2011

Một ví dụ khác, hồi tháng 9/2010, báo Thanh Niên và đồng loạt nhiều tờ khác đưa tin về vụ truy thu và phạt thuế hàng trăm tỉ đồng đối với Công ty liên doanh thuốc lá BAT - Vinataba:

"Trên thực tế, Thanh tra của Cục Thuế Đồng Nai đã phát hiện công ty không đáp ứng các điều kiện trên. Thứ nhất, công ty không mua lại nguyên liệu thuốc lá trên cơ sở hợp đồng ký kết giữa DN với các hộ nông dân mà chủ yếu mua từ các công ty chuyên kinh doanh nguyên liệu thuốc lá trong nước. Thứ hai, công ty cũng không trực tiếp đào tạo, hỗ trợ và giúp nông dân trồng thuốc lá theo phương pháp hiện đại (chỉ có năm 2008 chi 2,7 tỉ đồng thực hiện chương trình đào tạo cho kỹ thuật viên và nông dân). Các hỗ trợ khác đều mang tính gián tiếp thông qua các công ty kinh doanh mua thuốc lá nguyên liệu." - (Thanh niên online 14/9/2010).

Trong khi chỉ một tháng trước đó, Báo Hà Nội mới - cơ quan ngôn luận của UBND Hà Nội lại có bài viết: "Trồng cây phủ xanh là một chương trình dài hạn của Công ty Liên doanh Thuốc lá BAT - Vinataba. Tính đến nay, tổng số cây trồng phủ xanh do Công ty Liên doanh Thuốc lá BAT - Vinataba tài trợ cho các tỉnh Tây Ninh, Đồng Nai, Gia Lai, Cao Bằng và Lạng Sơn lên đến hơn 22,5 triệu cây giống, trị giá khoảng 7,8 tỷ đồng." (Hà Nội mới online, 11/8/2010)

Xin không bàn về tính đúng sai của các con số, vì cũng chưa thấy có những tuyên bố chính thức nào về hiệu quả của các chương trình cộng đồng mà các công ty này thực hiện. Nhưng có hai điểm đáng quan tâm là:

Thứ nhất, việc làm nổi bật các hoạt động cộng đồng của các công ty này là trái với tinh thần của công ước khung FCTC về Kiểm soát thuốc lá của tổ chức Y tế thế giới.

Thứ hai, việc xây dựng hình ảnh các công ty này là trực tiếp mang đến người đọc cảm quan tốt về các công ty và gián tiếp khuyến khích họ hút thuốc.

Cả hai điều trên đều là nên tránh đối với một cơ quan truyền thông.

"Tin nguội"

Theo WHO, thuốc lá đang là một trong những nguyên nhân hàng đấu dẫn đến tử vong tại Việt Nam, khoảng 40.000 người chết mỗi năm. Và con số này ước tính sẽ tăng lên thành 70.000 người/năm vào năm 2030. (So với số người chết do tai nạn giao thông là 11 ngàn người, theo thống kê năm 2009 của Ủy ban ATGT).

Nhưng những cảnh tượng hãi hùng trong các bản tin về tai nạn giao thông thường gây sốc và thu hút chú ý của đông đảo độc giả, còn những cái chết hàng ngày trong các bệnh viện lớn, những người nằm đếm lùi từng giờ sống trên giường bệnh, và rất nhiều người đang chịu đựng căn bệnh ung thư do đã và đang hút thuốc lá, hoặc do bị hít phải khói thuốc lá thường xuyên tại nơi làm việc và tại nhà thì không mấy được cảnh báo.

Thuốc lá đang là một trong những nguyên nhân hàng đấu dẫn đến tử vong tại Việt Nam. Ảnh minh họa

Ngặt nỗi, báo chí không thích "tin nguội". Cứ mỗi ngày tại Việt Nam trung bình có hơn 100 người chết vì thuốc lá - con số lớn đấy, nhưng vì nó vẫn diễn ra thường xuyên nên dần dần cũng... không còn là tin tức nữa.

Trong nhiều nghiên cứu về tình hình sử dụng thuốc lá ở Việt Nam, không ít chuyên gia trên thế giới đã nhận định: các nhà chức trách Việt Nam thường chú tâm nhiều đến việc giải quyết tình hình tai nạn giao thông hơn, mà chưa phản ánh đúng mức đến những người đã và đang chết lặng lẽ, đau đớn do các bệnh liên quan đến thuốc lá.

Đúng là có một sự thực những người bệnh đang chết "lặng lẽ, đau đớn". Nhưng cũng còn một sự thực khác là nền công nghiệp thuốc lá thì lại đang "phát triển" và nỗ lực "khẳng định uy tín, thương hiệu

Anh: Sự kính trọng và yêu mến!

Tô Hải: Chuyện bây giờ mới kể

Năm 1997, cuộc khủng khoảng tài chính Châu Á bắt đầu từ Thái Lan lan rộng ra nhiều nước trong khu vực. Khi ấy, với mức độ hội nhập còn thấp Việt Nam chỉ bị tác động gián tiếp, với độ trễ, chủ yếu về dòng vốn đầu tư nước ngoài. Theo dõi các biến chuyển của kinh tế thế giới qua các phương tiện thông tin đại chúng, một sinh viên vừa tốt nghiệp đại học băn khoăn với nhiều câu hỏi: Thị trường tài chính là gì? Tại sao những nhà đầu cơ có thể trục lợi hàng tỷ đô trong vài ngày? Tại sao họ có thể khuynh đảo cả một nền kinh tế như Thái Lan? Hay tấn công cả một thị trường tài chính lớn như Hồng Kông, gây ra sự mất ổn đinh về chính trị tại Indonesia? Dù trước đó đã học nhiều môn về tài chính và kinh tế học trên giảng đường nhưng anh vẫn không tìm được câu trả lời…

Duyên nợ và những bài học đầu tiên

Sinh viên đó là Tô Hải. Tốt nghiệp Đại học Bách khoa TP.HCM chuyên ngành Quản lý Công nghiệp năm 1997, anh về công tác trong ngành Bưu chính Viễn thông. Cùng lúc đó, cuộc khủng hoảng tài chính tiền tệ diễn ra với một loạt những ảnh hưởng vĩ mô nghiêm trọng như sự mất giá tiền tệ, sự sụp đổ thị trường chứng khoán của nhiều quốc gia trong khu vực. Điều này làm anh băn khoăn và rất muốn tìm hiểu sâu hơn về ngành Tài chính - Tiền Tệ - Chứng khoán. Tình cờ lúc đó, một người bạn du học rủ anh đi cùng. Sẵn có ý định, anh đồng ý ngay.
Cuối năm 1998, Tô Hải đã có mặt ở Úc và đăng ký học chương trình thạc sĩ về Tài chính mặc dù ở thời điểm đó, anh hoàn toàn không nghĩ rằng, sau này học xong về nước, anh có thể làm chứng khoán. Lúc đó tại Việt Nam, đề án phát triển thị trường vẫn chỉ trên giấy. Để hiểu biết thêm về thực tế, với số tiền nhỏ tiết kiệm được, anh mở tài khoản và giao dịch chứng khoán thử nghiệm với suy nghĩ “Trăm nghe không bằng một thấy”. May mắn cho anh là thời gian này, dot.com đang bùng nổ ở những nước phát triển và ứng dụng của internet vào chứng khoán và ngân hàng giúp cho nhà đầu tư rất dễ dàng tiếp cận nhiều sản phẩm tài chính khác nhau. Điều này đã giúp anh học hỏi được khá nhiều.
Ban đầu mọi chuyện khá dễ dàng. Tô Hải thắng nhiều hơn thua khiến anh tự tin. Ngoài giờ học, khi rảnh, anh vào internet tìm kiếm thông tin hay tới công ty chứng khoán gặp broker để trao đổi, hỏi han. Anh mua bán chứng khoán liên tục nhưng giao dịch vẫn chủ yếu dựa trên các yếu tố cơ bản như chỉ số P/E thấp, tốc độ tăng trưởng lợi nhuận doanh nghiệp cao, cổ phiếu thanh khoản tốt… Khi hỏi về một kỷ niệm đáng nhớ, anh kể lần mua cổ phiếu Noni B- một công ty thời trang của Úc. Khi Noni B đấu giá lần đầu ra công chúng Tô Hải tham gia với niềm tin chắc nịch rằng sẽ lãi khi uớc tính P/E của Công ty này ở mức 9 lần, thấp hơn nhiều so với mức trung bình 14 lần của thị trường. Tuy nhiên, chỉ 4 tuần sau đó anh choáng váng khi cổ phiếu Noni- B rơi tự do 30% ngay trong phiên chào sàn! Một bài học được rút ra từ thương vụ Noni- B và nhiều sai lầm tương tự sau này: Nếu quyết định đầu tư theo trường phái giá trị thì phải biết chờ đợi, thời gian mới tạo ra lợi nhuận thực sự.
Cũng trong thời gian này, năm 1999, tiến trình cổ phần hóa ở Việt Nam bắt đầu được đẩy mạnh. Tô Hải bắt đầu hy vọng rằng, những điều anh đang học có thể ứng dụng cho công việc của mình sau này. Đặc biệt, khi anh tiếp xúc với một đoàn cán bộ thuộc Ủy ban chứng khoán Nhà nước sang Úc thăm quan và học tập. Thị trường chứng khoán Việt Nam sẽ sớm mở cửa, thời gian chỉ còn tính bằng tháng. Chuyển động này trong nước càng thôi thúc anh nung nấu quyết tâm hơn khi đăng ký học chuyên ngành Chứng khoán.
Vào thời điểm đó, các sàn chứng khoán thế giới đều đang sung sức gầm lên tiếng kêu của “con bò tót”. Tô Hải lãi khoảng 3.000 $A và gửi về nước, nhờ một người bạn đi mua cổ phiếu Đồ hộp Hạ long (CAN) và Đá Hoá An (DHA) - mỗi công ty 10 triệu mệnh giá để thêm vào “danh mục đầu tư chứng khoán” ở Việt Nam của anh vốn chỉ có cổ phiếu Công ty Bảo hiểm Bưu điện (PTI) mà anh mua từ khi mới ra trường. Có vẻ đây là quyết định may mắn vì 6 tháng sau, bong bóng dot.com bất ngờ vỡ vụn, thị trường chứng khoán Úc không ngoại lệ sụp đổ vào đầu năm 2000. Anh mất phần lớn trong số tiền 20.000 $A dành dụm. Một kinh nghiệm nữa anh rút ra sau khi bình tâm nhìn lại những trải nghiệm dot.com: Những người giao dịch chứng khoán hàng ngày (day-trading) không dễ chiến thắng được thị trường.
Tổng kết lại các khoản đầu tư chứng khoán của Tô Hải ở đất nước Kangaroo kết thúc với thất bại nặng nề, anh mất 75% vốn liếng. Bù lại, anh nhận được kiến thức, kinh nghiệm thực tế và quan trọng nhất là xác định ra con đường sẽ phải đi, tương lai, chắc chắn anh sẽ gắn bó với nghề này ở Việt Nam!

Tìm một lối đi riêng

Khi về nước, TTCK Việt Nam đã khai trương được vài tháng, Tô Hải đầu quân cho Công ty chứng khoán Bảo Việt ở vị trí chuyên viên phân tích.. Thời điểm đó, các NĐT trong nước đang hưng phấn cao độ, không chỉ vài mã trên sàn niêm yết chính thức mà các cổ phiếu trên thị trường OTC cũng được nhà đầu tư “truy sát” ráo riết. Nhưng Tô Hải đầu tư lặng lẽ theo cách riêng mình, anh không mua cổ phiếu trên sàn do thấy yếu tố đầu cơ đã đẩy giá cổ phiếu quá cao mà quan tâm đến các đợt IPO của các công ty nhà nước cổ phần hóa. Đối tượng nhắm tới là công ty đang làm ăn hiệu quả, có tài sản lớn, cổ phiếu có giá khởi điểm sát với giá trị sổ sách để đầu tư lâu dài chứ ít khi lướt sóng và rất chọn lọc. Nhưng vào mùa hè năm 2001, niềm hứng khởi của các nhà đầu tư Việt Nam bất ngờ vụt tắt, bong bóng chứng khoán Việt Nam vỡ vụn không khác dot.com mà anh đã chứng kiến 1 năm trước ở Úc là bao. Cuộc diễn tập khi đi du học đã giúp anh may mắn không mắc phải sai lầm mà hầu hết các nhà đầu tư nội địa phải trả giá đắt. Khi ở nước ngoài Tô Hải là nạn nhân còn lần này trên quê hương mình anh là người quan sát.
Có lẽ Tô Hải là một trong những người đầu tiên ở Việt Nam nghiêm túc nghĩ đến chuyện thâu tóm một công ty cổ phần. Rất ít người biết anh và một vài người bạn đã từng sở hữu lúc cao nhất tới 40% vốn tại một công ty cổ phần thương mại ở TP. HCM bằng cách tham gia mua IPO và túc tắc mua cổ phần vào dần dần. Anh tính toán đơn giản, trong số tài sản của công ty này chỉ riêng giá trị lợi thế một miếng đất ở một vị trí đắc địa tại quận I đã có giá trị gấp vài lần vốn hóa công ty. Với loại công ty có tài sản ngầm này, Tô Hải tự tin đầu tư lâu dài. Khi biết cá nhân anh sở hữu một số lượng lớn cổ phần của công ty, Ban lãnh đạo công ty đã hết sức ngạc nhiên và bất ngờ, nhưng sau đó, họ đã mời anh tham gia vào Hội đồng quản trị khi hiểu rằng anh thật sự mong muốn công ty tăng trưởng và phát triển. Tuy nhiên, theo anh đây cũng không phải là một thương vụ đầu tư thành công hoàn toàn. Do mải mê với yếu tố giá trị anh quên mất đến yếu tố tăng trưởng, khi Công ty khai thác hết các lợi thế như đất đai, thì lợi nhuận bão hòa - Anh có thêm một kinh nghiệm mới.
Trung thành với quan điểm đầu tư giá trị nhưng khi hỏi anh về khoản đầu tư cá nhân có tỷ suất sinh lời cao nhất của anh là gì, Tô Hải kể đó lại là khoản đầu tư hoàn toàn tình cờ và may mắn. Năm 2005, khi thị trường chứng khoán vẫn đang ngủ đông và ít người quan tâm đến đấu giá cổ phần, có một công ty trong ngành công nghiệp cổ phần hóa và IPO, với nguy cơ cuộc đấu giá không thành công do ít người tham gia, ban lãnh đạo công ty đã nhờ anh hỗ trợ bằng cách tham gia mua 50 triệu mệnh giá. Sau đó, bận rộn, anh cũng quên bẵng chẳng nhớ. Đến năm 2007, thị trường chứng khoán khởi sắc, doanh nghiệp này có lợi nhuận đột biến, nhiều nhóm đầu cơ mua gom cổ phiếu của công ty này trước khi niêm yết, khi họ hỏi đến, anh mới nhớ lại chuyện cũ. Vậy là sau hai năm giờ khoản đầu tư vài chục triệu bất đắc dĩ giờ đã thu được tiền tỷ... Kể lại câu chuyện này, Tô Hải cười bảo đó là chỉ là sự may mắn vì cổ phiếu này sau khi chào sàn một thời gian đã rơi tự do, có lúc chỉ còn bằng 3% so với giá tham chiếu lúc niêm yết.
Nhờ vốn kiến thức tài chính, kinh nghiệm thực tế, tầm nhìn rộng và khả năng bao quát vấn đề, Tô Hải thăng tiến khá nhanh. Năm 2002, anh chuyển sang CTCK Đông Á với vị trí Trưởng phòng Tư vấn. Cuối năm 2003, anh về lại CTCK Bảo Việt và được bổ nhiệm chức danh Phó Tổng Giám đốc kiêm Giám đốc chi nhánh TP. HCM. Năm 2007, chấp nhận thử thách mới, anh và một vài người bạn thành lập CTCK Bản Việt, bắt đầu gầy dựng mọi thứ từ con số 0. Anh làm Thành viên Hội đồng quản trị kiêm Tổng Giám đốc của Chứng khoán Bản Việt cho đến nay.
Trải nghiệm nhiều vị trí ở nhiều CTCK, ở đâu, Tô Hải cũng tạo dấu ấn về lối suy nghĩ độc lập và định hướng riêng. Chẳng hạn như hiện nay các CTCK đều chú trọng mảng tự doanh và môi giới, nhưng Chứng khoán Bản Việt thì tập trung phát triển thế mạnh mũi nhọn là tư vấn, đặc biệt đi đầu trong lĩnh vực M&A. Tự doanh của Công ty phần lớn là các khoản đầu tư giá trị, nếu có trading trên sàn thì chỉ chọn những cơ hội tốt như khi cổ phiếu trên thị trường giảm rất sâu, thấp hơn giá trị thực như hồi tháng 2/2009. Về mảng môi giới, với ý tưởng riêng của anh được chia sẻ và ủng hộ của các thành viên Hội đồng quản trị, Chứng khoán Bản Việt phát triển chậm mà chắc, đồng đều giữa khách hàng cá nhân và tổ chức, không tính chuyện mở rộng thị phần bằng cách cung cấp các gói đòn bẩy tài chính mà thấy trước rủi ro và hiệu quả không cao. Chính sự thận trọng và hướng phát triển riêng này mà Chứng khoán Bản Việt luôn tạo ra lợi nhuận ổn định, cân đối, năm sau cao hơn năm trước, kể cả lúc thị trường khó khăn như năm 2008 hay 2010. Giờ đây, sau 3 năm phát triển, Chứng khoán Bản Việt đã xác lập được uy tín và vị thế vững chắc trên thị trường.
Năm 2010 là cũng năm đặc biệt với Tô Hải, anh được bình chọn là “Doanh nhân Sài Gòn tiêu biểu 2010” và đồng thời là 1 trong 10 ”Doanh nhân trẻ xuất sắc của TP. HCM năm 2010”. Dù vậy, anh không muốn đề cập nhiều về sự thành công, khi nói chuyện với người viết, anh kể nhiều về các thất bại trong quá khứ với với triết lý “khả năng học hỏi mỗi khi mắc sai lầm, đó mới là yếu tố quan trọng nhất”


Tô Hải chia sẻ: “Năm 2010, CTCK Bản Việt (VCSC) đã vươn lên nhóm các CTCK dẫn dầu thị trường về hoạt động môi giới và giao dịch trái phiếu. VCSC cũng đã tư vấn thành công cho một số dự án có quy mô tầm cỡ khu vực và các thương vụ mua bán và sáp nhập điển hình. Hoạt động nghiên cứu phân tích cũng được xếp nhóm 3 CTCK có báo cáo phân tích tốt nhất. Với thành công và uy tín có được, VCSC tiếp tục sẽ tập trung đầu tư để duy trì vị thế của mình và đẩy mạnh phát triển các hoạt động trong năm 2011.
Trong những năm qua, VCSC đã đầu tư rất nhiều cho cơ sở hạ tầng, công nghệ thông tin, đa dạng hóa sản phẩm và nâng cao chất lượng phục vụ khách hàng. Do đó, chúng tôi thực sự kỳ vọng năm tới sẽ có sự tăng trưởng vượt bậc về hoạt động môi giới chứng khoán, tư vấn tài chính doanh nghiệp và dịch vụ ngân hàng đầu tư khác. Đặc biệt là thu hút sự quan tâm hơn nữa của khách hàng, nhà đầu tư, tạo đà cho sự phát triển lâu dài của VCSC trong các lĩnh vực hoạt động mà VCSC đang thực hiện”.



Bonus: